Chú thích Tam_quốc_chí

  1. Tam quốc chí: Giới thiệu tác giả trên Bách độ bách khoa
  2. Tùy thư, Kinh tịch chí, quyển 33 chép rằng Tam quốc chí ngoài 65 quyển còn có 1 quyển Tự lục, Đường thư, Kinh tịch thượng, quyển 46Tân Đường thư, Nghệ văn chí, quyển 58 chép rằng Ngô quốc chí có 21 quyển kể cả quyển Tự lục, do đó có thể xác định Tam quốc chí nguyên bản có 66 quyển.
  3. Kinh Thư trong phần Nghiêu điển đã dùng chữ tồ để chỉ cái chết của Đường Nghiêu "Nhị thập hữu bát tải, đế nãi tồ lạc". Vào thời Tam quốc chữ tồ thường được dùng cho đế vương, như Gia Cát Lượng trong phần đầu Xuất sư biểu đã viết: "Tiên đế sáng nghiệp vị bán nhi trung đạo băng tồ".
  4. Các nhân vật này được ghi chép trong quyển 1 và quyển 2 phần Đế kỷ của sách Tấn thư do Phòng Huyền Linh chủ biên.
  5. Cù Lâm Đông, Trung Quốc sử học sử cương, Công ty TNHH Xuất bản sách Ngũ Nam xuất bản, 2002, ISBN 9789571129679.
  6. Tứ khố toàn thư tổng mục đề yếu, thời nhà Thanh: "Nhất thị dẫn chư gia chi luận, dĩ biện thị phi; nhị thị tham chư gia chi thuyết, dĩ hạch ngụy dị; tam thị truyện sở hữu chi sự, tường kỳ ủy khúc; tứ thị truyện sở vô chi sự, bổ kỳ khuyết dật; ngũ thị truyện sở hữu chi nhân, tường kỳ sinh bình; lục thị truyện sở vô chi nhân, phụ dĩ đồng loại".
  7. 1 2 3 Các bản Tam quốc chí hiện nay đều gọi là Ngụy thư, Thục thư, Ngô thư
  8. Tam quốc chí viết là Vi Diệu (韋曜) do kiêng húy của Tấn Văn Đế Tư Mã Chiêu
  9. Tam Quốc Chí CÔNG TY TNHH SÁCH VÀ TRUYỀN THÔNG VN Số trang: 2750 Kích thước: 15,5*23,5. Ngày phát hành: 10/4/2017
  10. Tấn thư, quyển 82, Trần Thọ truyện: "Trần Thọ tác Tam quốc chí, từ đa khuyến giới, minh hồ đắc thất, hữu ích phong hóa, tuy văn diễm bất nhược Tương Như, nhi chất trực quá chi, nguyện thùy thái lục."
  11. Văn tâm điêu long, Sử truyện, quyển 16: "Duy Trần Thọ Tam chí, văn chất biện hiệp, Tuân, Trương tỷ chi ư Thiên, Cố, phi vọng dự dã."
  12. Tấn thư, quyển 82, Trần Thọ truyện: "Hoặc vân Đinh Nghi, Đinh Dị hữu thịnh danh ư Ngụy, Thọ vị kì tử viết:"Khả mịch thiên hộc mễ kiến dữ, đương vi tôn công tác giai truyện."Đinh bất dữ chi, cánh bất vi lập truyện. Thọ phụ vi Mã Tốc tham quân, Tốc vi Gia Cát Lượng sở tru, Thọ phụ diệc tọa bị khôn, Gia Cát Chiêm hựu khinh Thọ. Thọ vi Lượng lập truyện, vị Lượng tương lược phi trường, vô ứng địch chi tài, ngôn chiêm duy công thư, danh quá kì thực. Nghị giả dĩ thử thiểu chi."
  13. Sử thông, thiên Trực thư: "Đương Tuyên, Cảnh khai cơ chi thủy, Tào, Mã cấu phân chi tế, hoặc liệt doanh Vị khúc, kiến khuất Vũ hầu, hoặc phát trượng Vân Đài, thủ thương Thành Tế, Trần Thọ, Vương Ẩn hàm đỗ khẩu nhi vô ngôn."
  14. Đường Canh, Tam quốc tạp sự: "Thượng tự Tư Mã Thiên Sử ký, hạ chí Ngũ Đại sử, kỳ gian số thiên bách niên, chính thống thiên bá dữ phu tiếm thiết loạn tặc, thậm vi chí nhược chi quốc, ngoại chí Man Di Nhung Địch chi bang, sử gia vị hữu bất thư kỳ quốc hiệu giả, nhi Tam quốc chí độc bất nhiên. Lưu Bị phụ tử tương kế tứ thập dư niên, thủy chung hiệu Hán, vị thường nhất xưng Thục; kì xưng Thục, tục lưu chi ngữ nhĩ. Trần Thọ truất kỳ chính hiệu, tòng kỳ tục xưng, tuần Ngụy Tấn chi tư ý, phế sử gia chi công pháp. Dụng ý như thử, tắc kỳ sở thư thiện ác bao biếm dư đoạt, thượng khả tín hồ!"
  15. Đường Canh, Tam quốc tạp sự: "Vãng thời Âu Dương Văn Trung công tác Ngũ Đại sử, Vương Kinh công viết: Ngũ Đại chi sự, vô túc thái giả, thử hà túc phiền công? Tam Quốc khả hỉ sự thậm đa, tất vi Trần Thọ sở hoại. Khả canh vi chi."
  16. Lương Chương Cự, Tam quốc chí bàng chứng: "Tôn Sách dĩ Kiến An ngũ niên tử, thì Tôn Quyền sơ thống sự, chí Kiến An thập ngũ niên Quyền khiển Bộ Chất mã vi Giao Châu Thứ sử, Sĩ Nhiếp suất huynh đệ phụng thừa tiết độ, thử hậu hoặc năng trí cự tượng, nhi Thương Thư dĩ vu Kiến An thập tam niên tiền tử hỹ, tri thử sự vọng sức dã. Trí thủy khắc thuyền, nghi toán thuật trung bản hữu thử pháp."